Wie in de Alpen woont, kent haar naam al sinds de kindertijd: Frau Holle. Een mysterieuze vrouw die hoog in de wolken woont en verantwoordelijk zou zijn voor elke verse laag sneeuw in de winter. Zodra het begint te sneeuwen, hoor je in Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland vaak: "Frau Holle is haar kussens aan het opschudden!" Maar wie is deze winterse figuur eigenlijk? En waarom is ze zó belangrijk geworden in Alpenfolklore en wintersporttradities?
Lang vóór ze in sprookjes verscheen, was Frau Holle een godin uit de Germaanse- en Alpenmythologie (zo’n 400-800 v.Chr.). Onder namen als Holda, Holle en Perchta werd ze vereerd in wat nu Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland is. Ze gold als:
Sneeuwde het? Dan was Frau Holle langs geweest. In de wintermaanden zag men de sneeuw niet als een last, maar als een beschermende deken die de aarde liet rusten. Het was een belofte dat de natuur in het voorjaar weer zou terugkeren met vruchtbare grond. Frau holle was de kracht achter dat ritme.
Toen het christendom zijn opmars maakte, verdwenen veel heidense godinnen naar de achtergrond. Hun verhalen bleven bestaan, maar veranderden langzaam in volksverhalen en later in sprookjes. In 1812 verscheen Frau Holle als magisch sprookje in het beroemde Kinder- und Hausmärchen van de gebroeders Grimm.
Een weduwe heeft twee kinderen: een lieve, ijverige stiefdochter die de hele dag moet werken en een lelijke, luie dochter die niets doet. De ijverige stiefdochter moet bij de put zitten spinnen tot haar vingers bloeden. Ze wil de spinspoel schoonmaken in het water, maar deze valt in de put. Uit angst besluit ze de spinspoel terug te halen en dus springt ze in de put en komt ze in de wereld van Frau Holle terecht. Ze helpt met allerlei taken zoals brood uit de oven halen en appels van de pratende boom schudden. Uiteindelijk helpt ze Frau Holle in huis en bij het opschudden van haar bed, sneeuwt het als de veertjes op de aarde neer dwarrelen. Toch heeft ze heimwee en keert ze terug naar huis. Als beloning geeft Frau Holle haar een gouden douche en haar spinspoel. De weduwe stuurt haar luie dochter ook naar Frau Holle, maar zij weigert te helpen en krijgt in plaats van goud een levenslange beloning in de vorm van pek.
De Grimm-versie is de meest bekende, maar er zijn nog veel meer sprookjes over Frau Holle. Honderden zelfs!
Het opschudden van kussens staat symbool voor:
Sneeuw bracht rust, bescherming en vruchtbare grond in het voorjaar. Daarom werd Frau Holle gezien als een goede kracht.
In veel Alpenregio’s geloofde men dat Frau Holle het krachtigst was tijdens de zogeheten Rauhnächte – de mysterieuze twaalf winternachten tussen Kerstmis en Driekoningen. Deze periode staat nog altijd bekend als het moment waarop de grens tussen de zichtbare en onzichtbare wereld vervaagde. Volgens oude legendes trok Frau Holle dan door de nachtelijke hemel, begeleid door een stoet geesten en dieren: de beroemde Wilde Jacht.
Het is precies deze mengeling van natuur, mystiek en winterse kracht die haar tot zo’n geliefde figuur maakt.
Hoewel tradities en het geloof in veel bergregio’s nog altijd belangrijk zijn, vertrouwen we tegenwoordig vooral op moderne technologieën om sneeuw te voorspellen. Toch kunnen we Frau Holle niet helemaal loslaten. Als er sneeuw valt in de Alpen, dan verschijnt er altijd wel ergens het volgende zinnetje:
Hoewel Frau Holle een legende is, wordt ze nog steeds: genoemd in weerberichten, gebruikt in volksverhalen voor kinderen, gevierd tijdens wintermarkten, gebruikt als symbool wanneer de eerste sneeuw valt. Veel skigebieden gebruiken haar zelfs in campagnes, want waar Frau Holle verschijnt, volgt sneeuwzekerheid.
Frau Holle verbindt cultuur, winter en natuur op een manier die precies past bij het gevoel van wintersport:
In een tijd van sneeuwradars, modellen en weersverwachtingen blijft het mooi om te denken dat ergens hoog boven de Alpen iemand haar kussens opschudt.
Florien is hoofdredacteur van Snowplaza en een wintersport expert met meer dan 10 jaar ervaring in de reis- en wintersportbranche. Haar favoriete skigebieden zijn Val Gardena, Åre, Trysil en Alta Badia en ook heeft ze een enorme kennis over het wintersportweer. Het is haar missie om jou elke dag te inspireren en informeren over alles wat met wintersport te maken heeft.
