Voor deze week staat er weer flink wat sneeuw op de planning – lokaal ruim 100 cm in het hooggebergte – maar toch laat een nieuw Zwitsers onderzoek een confronterend beeld zien. De gemiddelde sneeuwhoogte in Zwitserland daalt al decennialang en dat tempo versnelt. Volgens het WSL-Instituut voor Sneeuw- en Lawineonderzoek (SLF) is de sneeuwbedekking in sommige delen van het land met 10 tot 20 procent per decennium afgenomen.
Onderzoekers van het WSL-Instituut voor Sneeuw- en Lawineonderzoek (SLF) en de Zwitserse weerdienst MeteoSchweiz hebben voor het eerst de sneeuwontwikkeling over heel Zwitserland in kaart gebracht. Met behulp van het nieuwe model SPASS (SPatial Snow climatology for Switzerland) werden sneeuwhoogtes tussen 1962 en 2023 geanalyseerd op verschillende hoogteniveaus.
“Het is de eerste keer dat we trends over het hele landoppervlak en per hoogtezone kunnen tonen,” legt klimatoloog Christoph Marty van het SLF uit. “De gevolgen van klimaatverandering zijn duidelijk zichtbaar.”
In het onderzoek is een analyse gedaan voor de periode 1962 tot 2023. In de afbeelding hieronder zie je het tijdsverloop van de sneeuwhoogte over het hydrologische jaar voor de twee periodes. Blauw geeft de resultaten van 1962 tot 1990 weer en rood de resultaten van 1991 tot 2020. De vergelijking tussen de periodes 1962–1990 en 1991–2020 laat zien dat de gemiddelde sneeuwhoogte sinds de jaren 90 in vrijwel heel Zwitserland is afgenomen. In veel regio’s begint het sneeuwseizoen later en smelt de sneeuw eerder.
Het onderzoek onderscheidt twee soorten afname: absolute verliezen (in centimeters) en relatieve verliezen (in procenten).
Het absolute sneeuwdek is het meest afgenomen in centimeters in de bergen, daar waar van nature de meeste sneeuw ligt. Op sommige hoogtes meten onderzoekers een afname van tot wel acht centimeter per decennium. Onderstaande afbeelding laat de absolute verandering van de gemiddelde sneeuwhoogte zien voor de periode van november tot april, van 1962 tot 2023. Hier is terrein boven de 3000 meter donkergrijs gekleurd en in de gestreepte gebieden is de verandering statistisch niet significant.
In het Zwitserse Mittelland, het centrale laagland tussen de Jura en de Alpen, is het relatieve verlies het grootst. Daar is de sneeuwbedekking met 10 tot 20 procent per decennium afgenomen. Op 2000 meter hoogte bedraagt die daling zo’n vier procent per decennium.
“Procentueel gezien verliest het laagland het meest,” zegt Marty. “Daar ligt sowieso weinig sneeuw, waardoor zelfs kleine absolute veranderingen een groot effect hebben.”
Het SPASS-model verdeelt Zwitserland in een raster van één vierkante kilometer en hoogtezones van 500 meter — gebaseerd op metingen van 350 stations. Hierdoor kunnen wetenschappers niet alleen het verleden reconstrueren, maar ook toekomstige trends inschatten.
De data zijn volgens het SLF van groot belang voor toerisme en wintersport. Ze helpen bij de planning van kunstmatige sneeuwproductie, lawinepreventie en infrastructuur in de bergen. Het instituut wil de resultaten in de toekomst opnemen in apps zoals White Risk, zodat ook wintersporters toegang krijgen tot actuele sneeuw- en risico-informatie.
De afbeeldingen van het onderzoek in dit bericht zijn afkomstig van Christoph Marty / SLF. Je kunt meer over het onderzoek lezen op de website van het WSL en SLF ›››
Hoewel er op korte termijn nog sneeuwrijke winters mogelijk blijven, is de trend op de lange termijn onmiskenbaar. Lagergelegen skigebieden in Zwitserland, maar ook in Oostenrijk, Frankrijk en Italië, zullen steeds vaker afhankelijk worden van kunstsneeuw of moeten inzetten op jaarrondtoerisme. Vooral gebieden onder de 1500 meter hoogte kunnen in de toekomst minder vaak rekenen op een betrouwbaar sneeuwdek.
Florien is hoofdredacteur van Snowplaza en een wintersport expert met meer dan 10 jaar ervaring in de reis- en wintersportbranche. Haar favoriete skigebieden zijn Val Gardena, Åre, Trysil en Alta Badia en ook heeft ze een enorme kennis over het wintersportweer. Het is haar missie om jou elke dag te inspireren en informeren over alles wat met wintersport te maken heeft.
